مبنای فکری ابن‏سینا در شکل‏گیری قصیده عینیّه

نویسندگان

علیرضا میرزا محمد

دانشیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

قصیده عینیّه، منظومه علمی سرشار از عناصر شعری و ظرایف ذوقی در بیان احوال نفس است که نمودی برجسته از فلسفه باطنی ابن‏سینا به شمار می‏رود. وی با دستمایه‏ای از معرفت شهودی و اشراقی و حکمت ذوقی، به آفرینش این چکامۀ شگرف همّت گمارد تا مگر نفس را پس از هبوط، از وضع رقّت‏بار زمینی رهایی بخشد و به جایگاه بلند آسمانی‏اش بازگرداند، مشروط بر اینکه به زیور علم و عمل آراسته شده باشد. نویسنده در این مقاله می‏کوشد که با نگرش تحلیلی به بحث در مبنای فکری شیخ در خلق این قصیده بپردازد و پس از نقد و بررسی آرای گوناگون در این خصوص، حقیقت امر را روشن سازد.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

مقایسه قصیده عینیه این سینا با بیژن و منیژه فردوسی

The present paper first discusses interpretations of Ferdawsi’s Shahnameh in Sufi text. It then compares tow odes to show that both share discussions of Ganoosi ideologies, duality of soul and the mprisonment of soul in the body.

متن کامل

بررسی زمینه های فکری و اجتماعی شکلگیری حکمت اشراق

بر این اساس که هر مکتب فکری نوظهوری تحت تأثیر مکاتب فکری پیش از خود و شرایط فکری و اجتماعی موجود در عصر خود قرار گرفته است و به تأثیر از آن ها ظهور کرده است. ازاین رو در این پژوهش تلاش شده تا به بررسی علل و عواملی پرداخته شود که در ظهور حکمت اشراق سهروردی نقش به سزایی داشته اند. این علل و عوامل شامل علل فکری و اجتماعی می شود. در بحث علل فکری، با بررسی آثار سهروردی می توان به سرچشمه های حکمت اشر...

بررسی تطبیقی دو قصیده عرفانی «عینیه» ابن سینا و «علی طریق إرم» نسیب عریضه

یکی از اصولیترین بن مایه های عرفانی اعتقاد به اصل و منشأ الهی و ملکوتی روح است که به سبب غفلت در عالم پست مادی هبوط کرده و زندانی گشته است و سالک می کوشد آن را از پلیدیها پاک سازد و با علم و معرفت رشد دهد، تا آن هنگام که زمان مرگ فرا رسد و بار دیگر نفس به جایگاه اصلی خویش بازگردد، درحالی که به همه امور نهانی آگاه است. ابن سینا در قصیده عرفانی «عینیه» این مسأله را محور قرار داده و به  تبیین مراح...

متن کامل

مبنای فکری ابن‏سینا در شکل‏گیری قصیدة عینیّه

قصیده عینیّه، منظومه علمی سرشار از عناصر شعری و ظرایف ذوقی در بیان احوال نفس است که نمودی برجسته از فلسفه باطنی ابن‏سینا به شمار می‏رود. وی با دستمایه‏ای از معرفت شهودی و اشراقی و حکمت ذوقی، به آفرینش این چکامۀ شگرف همّت گمارد تا مگر نفس را پس از هبوط، از وضع رقّت‏بار زمینی رهایی بخشد و به جایگاه بلند آسمانی‏اش بازگرداند، مشروط بر اینکه به زیور علم و عمل آراسته شده باشد. نویسنده در این مقاله می‏کو...

متن کامل

اروپامحوری و تأثیر قدرت-دانش در شکلگیری علوم انسانی مدرن

رابطه میان قدرت و دانش در چشم‌انداز هستی‌شناختی از جمله مسائلی است که در قلمرو علوم انسانی مورد توجه قرار گرفته است. در قرن بیستم فوکو با تفصیل روش تبارشناختی نیچه به این اعتقاد بنیادین هستی‌شناختی دست یافت که قدرت دانش را تولید می‌کند و این دو مستقیماً بر یکدیگر تأثیرگذارند. نتیجه‌ای که این موضع هستی‌شناختی در زمینه معرفت‌شناسی داشت، این بود که علم ویژگی عینیت و یا به‌عبارتی دیگر بازنمایی حقیقت...

متن کامل

یک قصیده در دو دیوان

در این جستار به معرفی و بررسی قصیده‌ای که در دیوان سید حسن غزنوی و عطار نیشابوری ضبط شده، پرداخته‌ایم. اختلافات بین این دو قصیده نیز نمایانده شده و برخی از ابیات این قصیده در دیوان عطار، بر اساس ضبط‌های آن در دیوان سید حسن غزنوی، تصحیح شده است. ذکر این نکته حائز اهمیت است که از شانزده بیت آغازین این قصیده، چهارده بیت آن، به جز ابیات هفتم و هشتم، در تذکره‌ لباب‌الألباب عوفی نیز به عطار نسبت داده...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
کهن نامه ادب پارسی

جلد ۱، شماره ۲، صفحات ۱۲۷-۱۴۱

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023